Desprez, Manneke, De Jong en anderen | Hollands Collectief

Op zondagmiddag 30 maart, 15u30, zingt het vocaal ensemble Hollands Collectief en speelt gitarist Stefan Gerritsen werk van o.a. Josquin Desprez, Daan Manneke en klinkt de première van 'Three songs on poems by Rabindranath Tagore,' een compositie van onze Margaretha Christina de Jong uit Middelburg.

In het programma Fijnbesnaarde Stemmen ontrafelen vocaal ensemble Hollands Collectief en gitarist Stefan Gerritsen middels hemelse gitaarmuziek, verstilde koorklanken en zingend glas het mysterie van het universum. De veelzijdige gitaar - soms klinkend als een stem - contrasteert en smelt samen met de vier stemmen van Hollands Collectief. Zang en snaarmuziek gaan een muzikale dialoog met elkaar aan in dit vernieuwende programma vol eigen muziek. Hierbij lijkt de tijd op magische wijze even te verstillen terwijl de geluidsgolven losjes met elkaar vervloeien en gaandeweg steeds meer in dezelfde frequentie gaan trillen: een glasheldere symbiose tussen gitaar en vier stemmen.

Geluidstrillingen 

Alles in het universum bestaat uit trilling. De wet van aantrekkingskracht berust op het universele gegeven dat gelijksoortige trillingen elkaar aantrekken. Met Fijnbesnaarde Stemmen hoopt Hollands Collectief een universele oproep tot saamhorigheid uit te dragen door een aantrekkelijk muzikaal programma neer te zetten waarbij verschillende klanksoorten samenklinken die - geheel zoals de universele wet het voorschrijft - in elkaars frequentie gaan vibreren.

Hierbij wordt ervan uitgegaan dat we als mens in twee werelden tegelijkertijd leven, een mentale en een fysieke wereld die beide zijn omgeven door het grote mysterie: het universum. De zang uitgevoerd door het vocale kwartet van Hollands Collectief staat daarbij symbool voor de mentale wereld. De gitaar in uitvoering van Stefan Gerritsen reist als solo-instrument door zowel de fysieke alsook de mentale wereld heen en staat symbool voor de ziel die door vallen en opstaan (in de fysieke wereld) zijn lessen leert. De ijle klank van het zingende glas staat met haar welhaast hypnotiserende schoonheid symbool voor het universum. 

Nieuwe muziek van eigen bodem

In lijn met het streven van Hollands Collectief om regelmatig nieuwe muziek van Nederlandse componisten voor het voetlicht te brengen, komt ook in dit programma weer veel talent van eigen bodem aan bod. Zo worden naast de uitvoering van bestaand werk van Hans Leenders geheel nieuwe opdrachtcomposities van Rijndert van Woudenberg, Aart Strootman, Daan Manneke en Margaretha Christina de Jong ten gehore gebracht. 

 

Gitaar Stefan Gerritsen

Vocaal ensemble Hollands Collectief:

Sopraan Elisabeth Blom

Alt Hebe de Champeaux

Tenor Edward Ross

Bas Kees Jan de Koning

 

Programma

1. koor a capella

• Josquin Desprez (1450-1521) - Mille regretz
• Luys de Narvaez (ca. 1500-ca. 1560) - Mille regretz
• Josquin Desprez (c.1450-1521) of Pierre de la Rue (1452-1518) | Absalon fili mi

2. koor, gitaar en kristallen glazen

• Rijndert van Woudenberg (1967) - You cannot travel within and stand still without (2020 | geschreven voor Hollands Collectief) 

3. gitaar solo

• Augustin Barrios Mangoré (1885-1944) - La Catedral
  • Andante religioso
  • Allegro solemne

4. koor a capella

• Hans Leenders  (*1965) - Signum magnum & Beatam (2020)

5. koor en gitaar

• Daan Manneke (*1939) - Mise-en-scène  (2019)

6. koor en elektrische gitaar

• Aart Strootman (*1987) - Lux Aeterna  (2021 | geschreven voor Hollands Collectief) 

7. koor a capella

• PREMIÈRE: Margaretha Christina de Jong (*1961) - Three songs on poems by Rabindranath Tagore, opus 130 (2024 | geschreven voor Hollands Collectief)
  • I am here to sing thee songs
  • When thou commandest me to sing
  • Let all the strains of joy mingle in my last song

 

Programmabeschrijving 'Fijnbesnaarde Stemmen'

Mille regretz is een intiem afscheidslied van een geliefde: een van de meest beroemde composities van Josquin Desprez. Het lied wordt gezongen, gevolgd door de fraaie bewerking van Luys de Narvaez door gitaar solo.

In Absalon fili mi van Josquin Desprez of Pierre de la Rue - de herkomst is niet helemaal zeker - rouwt David over zijn zoon Absalom: een zeer aangrijpend verhaal over onvoorwaardelijke liefde en rouw. Het verdriet om zijn dode zoon Absalom is voelbaar in iedere noot.

Componist en gitarist Rijndert van Woudenberg mengt Oosterse met Westerse elementen.  Voor Hollands Collectief schreef hij You cannot travel within and stand still without. De zangers zingen en drummen tegelijk, als oosterse troubadours die hun verhaal willen doen. Later mengen de stemmen zich met kristallen glazen, een magisch effect…

Een rustpunt is het prachtige Signum magnum & Beatam van Hans Leenders. Elementen uit het Gregoriaans, warme klankkleuren en imitatietechnieken maken Leenders' muziek zeer aangenaam en evenwichtig. Oude polyfonie vormt een synthese met de katholieke wierook van laat-romantische Franse muziek.

Daarna verspreiden de zangers zich in de ruimte voor Mise-en-scène van Daan Manneke. Uit elke hoek van de zaal klinkt een zangstem. Zij verbeelden daarmee eilanden (Archipel). Langzaam drijven de eilanden naar elkaar, ontmoeten elkaar in zowel harmonie als tegenstelling, spreken soms een andere taal, als nieuwe culturen die elkaar ontmoeten. De gitaar is de rots in de branding, begeleidt de stemmen en is tevens solo-instrument.

Het programma vervolgt met Three songs on poems by Rabindranath Tagore, opus 130 (2024) van De Middelburgse organist en componist Margaretha Christina de Jong.

Deze drie composities voor koor a capella zijn gebaseerd op drie gedichten van de Bengaalse dichter en mysticus Rabindranath Tagore (1861-1941) uit zijn verzameling Gitanjali (Song Offerings). De muziek staat centraal in deze teksten en vooral het zingen als mystieke beleving. In de composities, die in Franse stijl zijn geschreven, zijn de vier zangpartijen gelijkwaardig en is ernaar gestreefd om de thema’s door te voeren in alle stemmen. De muziek volgt de teksten en drukt die beeldend uit. Harmonieën, dissonanten, ingetogen en uitbundige sferen wisselen elkaar af.

Dan klinkt de elektrische gitaar in Lux Aeterna van Aart Strootman. Het lijkt een menselijke stem…. totdat het instrument zich ontwikkelt tot het herkenbare geluid van de elektrische gitaar. De stemmen moeten meedoen, imiteren gitaarklanken en de gitaar imiteert de stemmen, totdat ze het eind van het stuk enkel nog herkenbaar zijn als het aloude medium van de vertelling:  Lux Aeterna.

Terug naar overzicht