In het programma Fijnbesnaarde Stemmen ontrafelen vocaal ensemble Hollands Collectief en gitarist Stefan Gerritsen middels hemelse gitaarmuziek, verstilde koorklanken en zingend glas het mysterie van het universum. De veelzijdige gitaar - soms klinkend als een stem - contrasteert en smelt samen met de vier stemmen van Hollands Collectief. Zang en snaarmuziek gaan een muzikale dialoog met elkaar aan in dit vernieuwende programma vol eigen muziek. Hierbij lijkt de tijd op magische wijze even te verstillen terwijl de geluidsgolven losjes met elkaar vervloeien en gaandeweg steeds meer in dezelfde frequentie gaan trillen: een glasheldere symbiose tussen gitaar en vier stemmen.

Geluidstrillingen 

Alles in het universum bestaat uit trilling. De wet van aantrekkingskracht berust op het universele gegeven dat gelijksoortige trillingen elkaar aantrekken. Met Fijnbesnaarde Stemmen hoopt Hollands Collectief een universele oproep tot saamhorigheid uit te dragen door een aantrekkelijk muzikaal programma neer te zetten waarbij verschillende klanksoorten samenklinken die - geheel zoals de universele wet het voorschrijft - in elkaars frequentie gaan vibreren.

Hierbij wordt ervan uitgegaan dat we als mens in twee werelden tegelijkertijd leven, een mentale en een fysieke wereld die beide zijn omgeven door het grote mysterie: het universum. De zang uitgevoerd door de het vocale kwartet van Hollands Collectief staat daarbij symbool voor de mentale wereld. De gitaar in uitvoering van Stefan Gerritsen reist als solo-instrument door zowel de fysieke alsook de mentale wereld heen en staat symbool voor de ziel die door vallen en opstaan (in de fysieke wereld) zijn lessen leert. De ijle klank van het zingende glas staat met haar welhaast hypnotiserende schoonheid symbool voor het universum. 

Nieuwe muziek van eigen bodem

In lijn met het streven van Hollands Collectief om regelmatig nieuwe muziek van Nederlandse componisten voor het voetlicht te brengen, komt ook in dit programma weer veel talent van eigen bodem aan bod. Zo worden naast de uitvoering van bestaand werk van Hans Leenders geheel nieuwe opdrachtcomposities van Rijndert van Woudenberg, Aart Strootman, Daan Manneke en Margreeth de Jong ten gehore gebracht.

Programma

Josquin Desprez (1450-1521) Mille regretz

Luys de Narvaez (ca. 1500-ca. 1560) Mille regretz

Josquin Desprez (c.1450-1521) of Pierre de la Rue (1452-1518) Absalon fili mi

Rijndert van Woudenberg (1967)
You cannot travel within and stand still without  WERELDPREMIÈRE voor koor, gitaar en kristallen glazen

Henk Badings (1907-1987)
Preambolo, Aria e Posludio sopra un canto medievale flammingo (1985) WERELDPREMIÈRE, voor gitaar solo

Hans Leenders  (*1965)
Signum magnum & Beatam (2020), koor a capella

Daan Manneke (*1939)
Mise-en-scène  (2019), koor en gitaar

Aart Strootman (*1987)
Lux Aeterna  (2021)  WERELDPREMIÈRE, koor en elektrische gitaar

Programmabeschrijving 'Fijnbesnaarde Stemmen'

Mille regretz is een intiem afscheidslied van een geliefde: een van de meest beroemde composities van Josquin Desprez. Het lied wordt gezongen, gevolgd door de fraaie bewerking van Luys de Narvaez door gitaar solo.

In Absalon fili mi van Josquin Desprez of Pierre de la Rue - de herkomst is niet helemaal zeker - rouwt David over zijn zoon Absalom: een zeer aangrijpend verhaal over onvoorwaardelijke liefde en rouw. Het verdriet om zijn dode zoon Absalom is voelbaar in iedere noot.

Componist en gitarist Rijndert van Woudenberg mengt Oosterse met Westerse elementen.  Voor Hollands Collectief schreef hij You cannot travel within and stand still without. De zangers zingen en drummen tegelijk, als oosterse troubadours die hun verhaal willen doen. Later mengen de stemmen zich met kristallen glazen, een magisch effect…

Henk Badings (1907-1987) schreef in 1985 het stuk Preambolo, Aria e Posludio sopra un canto medievale flammingo. Toch is dit stuk tot op heden nog niet uitgevoerd: een première met heerlijke Spaanse klanken, gebaseerd op een Middeleeuws Spaans liedje.

Een rustpunt is het prachtige Signum magnum & Beatam van Hans Leenders. Elementen uit het Gregoriaans, warme klankkleuren en imitatietechnieken maken Leenders' muziek zeer aangenaam en evenwichtig. Oude polyfonie vormt een synthese met de katholieke wierook van laat-romantische Franse muziek.

Daarna verspreiden de zangers zich in de ruimte voor Mise-en-scène van Daan Manneke. Uit elke hoek van de zaal klinkt een zangstem. Zij verbeelden daarmee eilanden (Archipel). Langzaam drijven de eilanden naar elkaar, ontmoeten elkaar in zowel harmonie als tegenstelling, spreken soms een andere taal, als nieuwe culturen die elkaar ontmoeten. De gitaar is de rots in de branding, begeleidt de stemmen en is tevens solo-instrument.

Dan klinkt elektrische gitaar in Lux Aeterna van Aart Strootman. Het lijkt een menselijke stem…. totdat het instrument zich ontwikkelt tot het herkenbare geluid van de elektrische gitaar. De stemmen moeten meedoen, imiteren gitaarklanken en de gitaar imiteert de stemmen, totdat ze het eind van het stuk enkel nog herkenbaar zijn als het aloude medium van de vertelling:  Lux Aeterna.

Gitaar Stefan Gerritsen

Sopraan Elisabeth Blom

Alt Hebe de Champeaux

Tenor Dolf Drabbels

Bas Kees Jan de Koning

Fotografie: Renate Bleijenberg-van Leeuwen