Muziekfestival 2018 - Virtuoso Per Lánima

dinsdag 26 Juni

Virtuoso per l’anima, dat biedt muziek ons door de eeuwen heen.
Aan het Napolitaanse Hof in de 18e eeuw waar de komische opera’s,
de kerkmuziek en de virtuoze kamermuziek van Leonardo Leo
de zielen streelde. In de Napoleontische tijd waar de ‘duivelse’
vioolvirtuoos Paganini het publiek tot uitzinnige vervoering bracht
en zijn liefde voor de gitaar resulteerde in de kamermuziekwerken voor
dit instrument. Rond de eeuwwisseling van de 20e naar de 21e eeuw
waar de Fransman Roland Dyens met zijn fabelachtige gitaarspel,
zijn improvisaties en composities zijn toehoorders in hogere sferen
bracht.

In de tijd van Dvorak, de tweede helft van de 19e eeuw, lieten
de componisten zich inspireren door volksliederen, dansen, legenden en
de natuur van hun land. Het opbloeien van nationale scholen bracht een
grotere differentiatie in de Europese muziek. Denk aan Grieg en Sibelius
in Scandinavië, De Falla en Albéniz in Spanje, Debussy en Ravel in
Frankrijk, Smetana en Dvorak in Bohemen. (Zie het voorwoord van
Ramon Jaffé over het belang van uitwisseling van speelwijze).
Dvorak, die zich tijdens zijn studie zeer grondig verdiept had in de
Klassieke vormenleer van Mozart en Beethoven, combineerde deze
kennis met de ziel van de muziek van zijn geboortegrond. Zoals de
Dumka, een elegie, waarin met weemoed het verlangen naar voorbije
gebeurtenissen klinkt. In het kwintet te horen in het 2e deel, waar het
bezielende openingsthema in ‘andante con moto’ vervolgd wordt door
een iets snellere tweede melodie en waar in het centrale deel ‘vivace’
de eerste melodie in hoger tempo gespeeld wordt en zich ontwikkelt
tot een climax.

De Furiant, een vurige Boheemse dans, vormt de basis voor het briljante
Scherzo waar in het tweede rustiger gedeelte de openingsmelodie van
het kwintet te horen is. Die openingsmelodie, vertolkt door de cello
met wiegende pianobegeleiding, ligt ten grondslag aan de contrasterende
stemmingen die via harmonische wisselingen bereikt worden in dit
openingsdeel.

De Finale, met thema’s met een open eind die alle in elkaar grijpen en
tot een fugatische passage leiden, doet denken aan een galop of polka
op een dorpsfeest eind 19e eeuw, waar musici en dansers elkaar
opzwepen tot intense vrolijkheid.

Programma

Leonardo Leo (1694-1744)
- Concert voor cello, 2 violen en contrabas in d mineur, no 3
Andante grazioso
Con spirito
Amoroso
Allegro

Niccolo Paganini (1782-1840)
- Terzet in D majeur voor gitaar, altviool en cello
Allegro
Menuetto
Adagio
Valze a rondo

Roland Dyens (1955-2016)
- Serenade voor gitaar en strijkers
- Tango en Skai, gitaar en strijkers

Pauze

Antonin Dvorak (1841-1904)
- Pianokwintet in A majeur, op 81
Allegro ma non tanto
Dumka, andante con moto
Scherzo, Furiant, molto vivace
Finale, allegro